Deliresia

Fjala “iffet” (ndershm�ri, d�lir�si) mbart kuptimin e shmangies dhe t� q�ndrimit larg prej atyre gjendjeve e veprimeve q� nuk i shkojn� p�r shtat nderit dhe respektit p�r veten, kuptimin e mbrojtjes s� vetvetes prej t� keqes dhe t� sh�mtuar�s. Para s� gjithash zinaja dhe �do veprim e gjendje q� �on tek ajo p�rb�n pandershm�ri, por si munges� e d�lir�sis� dhe e ndershm�ris� llogariten, p�r shembull, edhe t� ushqyerit e pakujdessh�m e me gjith�ka q� rastisim, t� k�rkuarit e sendeve prej t� tjer�ve qoft� edhe p�r nevoja vetjake, sjelljet dhe veshjet shqet�suese p�r gjinin� e kund�rt, t� folurit pa etik�, moskontrollimi i organeve dhe n� radh� t� par� i syve… Edhe pamjet e ekspozimeve joetike t� trupit, t� shfaqura kudo, nga reklamat n� flet�t e kalendar�ve, nga mallrat p�r tregtim n� filmat vizatimor�, nga skenat e teatrove n� letrat e ambalazhit, nga programet e lajmeve n� faqet e gazetave e t� revistave, p�rb�jn� nj� munges� t� ndershm�ris�. (Nur, 31, 60) E kund�rta e k�saj jan� turpi (haja) dhe d�lir�sia (nezahet). Prej besimtarit k�rkohet q� ai t� jet� i d�lir�, i turpsh�m, i kujdessh�m, i duruesh�m dhe t� jetoj� nj� jet� t� ndershme e plot vlera. N� Kuranin Fisnik, d�lir�sia (iffet) dhe nderi radhiten nd�r mir�sit� morale m� t� r�nd�sishme. Libri yn� i shenjt�, vazhdim�sin� e familjes, si themel t� shoq�ris�, krahas dashuris� dhe respektit, e sheh t� lidhur me sjelljen dhe q�ndrimet e ndershme t� burrit e t� gruas, me shmangien nga imoraliteti dhe t� angazhimit n� lidhje t� fshehta. Pandershm�ria n� gjuh�n e Kuranit �sht� p�rkufizuar si kap�rcim i kufijve dhe kjo shpreh r�nd�sin� e ��shtjes (Maide, 5; Nur, 6,7,15; Ahzab, 30-31, 35; Mearixh, 29-31). N� lidhje me Profetin ton� (paqja qoft� mbi t�!), n� ajetin q� p�rcakton dhe rregullon marr�dh�niet dhe sjelljet mes besimtar�ve, t�rhiqej v�mendja se Profeti ndihej i turp�ruar, ndaj edhe k�rkohet q� hyrjet, daljet dhe largimet prej sht�pive t� b�hen n� harmoni, me kujdesin dhe etik�n e duhur (Ahzab, 53). Ve� k�saj, mund t� p�rmendim k�to ajete q� p�rmbajn� kuptimet p�r t� cilat u b� fjal� n� nisje: “Ata q� nuk gjejn� mund�si t� martohen, gjersa Allahu t’u dhuroj� prej mir�sis� s� Tij, le t� ruajn� d�lir�sin�.” (Nur, 33) “P�r sa u p�rket grave q� nuk ushqejn� ndonj� shpres� p�r martes�, q� nuk lindin f�mij� e q� jan� t� moshuara, nuk ka ndonj� t� keqe q� t’i shfaqin stolit� e tyre dhe ta heqin petkun e tyre t� jasht�m, pa zbuluar gjithsesi bukurit� e tyre. Sidoqoft�, q� t� sillen t� p�rmbajtura �sht� m� mir� p�r to.” (Nur, 60) “(Dhuroni) p�r t� varfrit q� jan� t� angazhuar n� rrug�n e Allahut dhe nuk kan� mund�si t� gjall�rojn� n� tok�, pasi ata nuk lypin, ndaj dhe ai q� nuk e njeh gjendjen e tyre mendon se jan� t� kamur. Ata i dallon prej pamjes s� tyre (t� rraskapitur), por ata nuk k�rkojn� e as nuk i m�rzisin njer�zit. Pra gjith�ka q� t� jepni nga pasuria juaj, s’ka dyshim se Allahu di m� s� miri p�r t�.” (Bekare, 273) N� lidhje me k�t� ��shtje na kan� mb�rritur edhe shum� hadithe. N� nj�rin prej tyre, i D�rguari i Allahut thot�: “Kush m� premton e m� garanton se do t� ruaj� �’ka mes dy buz�ve dhe mes dy k�mb�ve, un� premtoj e garantoj p�r hyrjen e tij n� Parajs�.”[1] K�t� e thot� i D�rguari i Allahut. Ai e di m� mir� se kushdo se �far� mund t� garantoj� e �far� jo p�r gjithsecilin. N�se thot� se do t� garantoj� Parajs�n, kjo do t� ndodh� pa asnj� dyshim. Sepse kur nj�ri prej sahab�ve m� t� dashur, q� Profeti e kishte quajtur v�lla, Osman bin Madhuni nd�rroi jet� dhe nj� grua tha p�r t�: “U b�re zog i Parajs�s e ike”, Profeti e kund�rshtoi duke i th�n�: “Un� jam i D�rguar i Allahut dhe nuk e di. Ti nga e di se ai ka shkuar n� Parajs�?”[2] Kjo tregon se i D�rguari i Allahut, p�r at� q� premton dhe i q�ndron fjal�s s� dh�n� se do t’i dal� p�r zot asaj q� ka mes buz�ve dhe asaj q� ka mes k�mb�ve, nuk e premton dhe garanton Parajs�n m� kot, thjesht sipas d�shir�s dhe mendjes s� vet. Pa asnj� dyshim, Zoti i Madh�ruar i ka premtuar atij di�ka mbi k�t� ��shtje.