nje veshtrim i pergjithshem rreth kurbanit

Kurban Bajrami Simbol i Heroizmit, i Sakrific�s dhe i Bindjes Kurban Bajrami mbetet nj� simbol i heroizmit, i sakrific�s dhe i bindjes qysh prej koh�s s� Hz. Ibrahimit dhe Hz .Ismailit, paqja qoft� mbi ta!, deri n� dit�t tona. A) Kurbani Kurban; n� kuptimin gjuh�sor do t� thot� “t� afrohesh, mjet q� t� afron me Zotin.” Nd�rsa n� literatur�n Islame ka kuptimin “t� ther�sh nj� kafsh� t� p�rshtatshme sipas kushteve t� caktuara me q�llim adhurimi”. Kurbani kryesisht theret n� dit�t e Kurban Bajramit (n� tre dit�t e para t� tij). B) Kurbani �sht� Nj� Adhurim N� T� Gjitha Fet� Kurbani pothuajse ekziston n� t� gjitha fet� si shprehje adhurimi. N� Kuran tregohet n� k�t� form� ekzistenca e kurbanit n� t� gjitha fet�: “Ne i caktuam �do populli kurbanin.”(Haxh/34) Krahas k�saj Kurani flet edhe p�r ngjarje dhe shembuj t� ndrysh�m q� kan� ndodhur n� periudhat e m�parshme: P.sh., flitet p�r kurbanet q� dy djemt� e Hz. Ademit i paraqit�n Zotit dhe q� nj�ri prej tyre u pranua e tjetri jo.(Maide 27-29) Kjo ngjarje q� tregohet n� Kuran me pak ndryshime ekziston gjithashtu edhe n� librat e tjer� t� shenjt�. C) Urt�sit� e Therjes s� Kurbanit Para s� gjithash duhet ditur mir� se adhurimet b�hen sepse jan� urdh�r i Zotit. Dhe adhurimet t� cilat kryhen me urdhrin e Zotit ka shum� urt�si q� mund t’i dim� apo jo. Kur kryhet adhurimi i kurbanit, me p�rmendjen e emrit t� Zotit para therjes, b�het e njohur se t� gjitha kafsh�t n� rruzullin tok�sor jan� pron� e Zotit q� na i ka dhuruar ne p�r t� p�rfituar prej tyre. Kurbani �sht� shprehje e heroizmit, sakrific�s dhe bindjes s� njeriut n� rrug�n p�r fitimin e k�naq�sis� s� Zotit. Kjo bindje dhe sakrific� �sht� simbolizuar me Hz. Ibrahimin dhe Hz. Ismailin duke arritur majat. Kurani e tregon k�shtu k�t� ngjarje: “Ibrahimi u lut: O Zot me jep nj� djal� t� mbar�. Dhe ne i dhuruam atij nj� djal� me mendje n� kok�. Kur f�mija u rrit derisa mundte t� vraponte i tha atij: Biri im, un� t� shikoj ty n� �nd�rr sikur po t� ther, si t’ia b�jm� k�saj, �’mendim ke? I biri iu p�rgjigj: Baba, ti mos u lodh duke u menduar, por b�j at� q� t� urdh�rohet prej Zotit. Me d�shir�n e Zotit edhe mua do t� m� shikosh t� duruesh�m”. T� dy iu bind�n urdhrit t� Zotit dhe kur Ibrahimi e shtriu djalin p�r ta therur i thirr�m atij: “Ibrahim, e v�rtetove �ndrr�n t�nde duke e zbatuar at�. E hoq�m prej teje barr�n t� ther�sh t�nd bir. K�shtu i shp�rblejm� Ne t� mir�t. V�rtet kjo ishte sprov� e madhe. Dhe i dham� atij nj� kurban n� vend t� t� birit.” Dhe ndaj tij Ne lam� nj� kujtim t� mir� p�r popujt pasardh�s n� m�nyr� q� t� thon�: “Paqja qoft� mbi Ibrahimin”. K�shtu i shp�rblejm� Ne t� mir�t. (Safat/ 100-110) Kurbani rrit shpirtin bind�s ndaj Allahut. N� k�t� m�nyr� njeriu shfaq adhurimin e tij t� v�rtet� dhe mundohet t� kryej� detyr�n e fal�nderimit; afrohet me Allahun dhe kurbani kryen rolin e afrimit t� tij me Krijuesin. Gjithashtu kurbani ka shum� urt�si p�rsa i p�rket jet�s sociale. Kurbani mbjell n� shoq�ri shpirtin v�llaz�ror, bashk�punimin, ndihmes�n dhe shpirtin e sakrific�s. Ndihmon n� zhvillimin e barazis� n� shoq�ri. Ndikon n� kalimin e hendekut midis shtresave t� ndryshme shoq�rore duke i nxitur ata drejt bashk�punimit. P�r t� varfrit q� nuk kan� mund�si t� blejn� mish, kurbani �sht� nj� mir�si mjaft e madhe. Kurbani e m�son njeriun e pasur t� jap� nga pasuria e tij p�r t� fituar k�naq�sin� e Zotit. E nxit at� ndihmoj� t� tjer�t dhe t� ndiej� thell� n� nd�rgjegje k�naq�sin� q� t� jep kjo ndihm� q� u ofrohet t� tjer�ve. K�shtu e shp�ton at� nga s�mundja e koprracis� dhe pasioni i tep�rt p�r pasurin� e k�saj bote. LLOJET E KURBANIT Kurbani ndahet n� dy lloje: a) KURBANI VAXHIP 1. Kurbani Q� Theret Gjat� Bajramit T� Kurbanit Kur thuhet kurban p�rgjith�sisht n�nkuptohet kafsha e therur gjat� Bajramit t� kurbanit. Sipas hanefive personat t� cil�t i plot�sojn� kushtet e p�rcaktuara nga ana fetare e kan� vaxhip (detyrim) t� therin kurban. N� Kuran Allahu i drejtohet k�shtu Profetit (s.a.s): “Fal namaz p�r Zotin t�nd dhe ther kurban” (Keuther/ 2). Sipas mendimit Hanefi; di�ka q� �sht� vaxhip p�r Profetin (s.a.s) dhe nuk ka asnj� argument q� v�rteton t� kund�rt�n, p�rfshin edhe t� gjith� umetin, d.m.th. edhe ata e kan� vaxhip t� therin kurban. Sepse Profeti (s.a.s) �sht� udh�rr�fyes p�r umetin e tij. Gjithashtu Profeti i Nderuar (a.s) ka k�rc�nuar personat q� kan� mund�si t� therin kurban por nuk e b�jn� at� n� k�t� m�nyr�: “Ai q� ka mund�si t� ther� kurban dhe nuk e b�n k�t�, t� mos i afrohet faltores ton�.” Personat q� e kan� t� detyruar therjen e kurbanit T� jet� mysliman T� jet� me mendje dhe t� jet� adult T� mos jet� udh�tar T� zot�roj� mund�si financiare 2. Kurbani Premtimit �sht� rasti kur nj� person vendos q� t� ther� nj� kafsh� p�r hir t� Zotit pa e patur detyrim n� momentin q� ka arritur nj� q�llim ose ka shp�tuar nga di�ka e keqe. Ky lloj kurbani nuk �sht� detyrim por personi q� e ka vendosur ta kryej� at� i kthehet n� vaxhip (detyrim) therja e kurbanit. 3. Kurbani Q� Ther Personi Q� Kryen Haxhi Kiran dhe Haxhi Temettu b) KURBANI NAFILE N� k�t� kategori hyjn� llojet e kurbanit q� nuk jan� vaxhip, si kurbani akika dhe kurbanet e tjera q� theren jasht� bajramit t� kurbanit.Kurbani Akika 1. Kurbani Akika Quhet kurbani q� theret n� dit�t e para t� lindjes s� nj� f�mije me q�llim shprehjen e falenderimit ndaj Zotit Krijues. Ky �sht� nj� adhurim jo i detyruesh�m por �sht� sunet. Profeti (s.a.s) ka therur nga nj� kurban akika p�r dy nipat e tij Hasanin dhe Hysenin dhe ka k�shilluar umetin e tij q� t� therin kurban p�r f�mij�t e tyre djem ose vajza. 2. Kurbani Q� Ther Personi Q� Kryen Haxhi Ifrat Kafsha p�r kurban Personi i obliguar me therjen e nj� kurbani q� adhurimi i tij t� plot�sohet duhet t� zbatoj� disa kushte p�rsa i p�rket kafsh�s s� kurbanit dhe therjes s� saj. Kafsha p�r kurban mund t� jet� dele, dhi, lop�, buall, deve dhe nga kafsh�t e tjera t� ngjashme. Kjo �sht� e pranuar unanimisht nga t� gjith� dijetar�t islam�. Pra pula, rosa, pata, gjeli i detit etj. nuk pranohen si kafsh� p�r kurban. Kafsh�t e lartp�rmendura si t� p�rshtatshme mund t� theren si kurban nga t� dyja gjinit�. Por p�rsa i p�rket familjes s� deleve �sht� m� e p�lqyeshme t� theret dashi. P�r kafsh�t si delet dhe dhit� ato duhet t� ken� mbushur nj� vit q� t� mund t� theren si kurban. Vet�m n�se nj� dele 6 muajshe �sht� e sh�ndetshme dhe tregon p�r nj� vit at�her� edhe ajo mund t� pritet si kurban. Nd�rsa dhia duhet patjet�r t� mbush� vitin. Kafsh�t si lopa dhe bualli duhet t� jen� mbi dy vje��, nd�rsa deveja duhet t� jet� mbi pes� vje�. Delja dhe dhia mund t� theret kurban vet�m n� em�r t� nj� personi, nd�rsa kafsh�t si lopa, kau dhe bualli mund t� theren si n� em�r t� nj� personi ashtu edhe n� em�r t� shtat� personave q� bien n� ujdi me nj�ri-tjetrin. Pasi theret kurbani mishi ndahet nd�rmjet tyre n� m�nyr� t� barabart�. Kurbani q� theret me q�llim adhurimi dhe p�rafrimi me Allahun, duhet t� jet� e sh�ndosh�, e majme dhe me organe t� rregullta. Kjo sh�rben si p�r q�llimin dhe m�nyr�n e adhurimit, gjithashtu edhe p�r rregullat e sh�ndetit. P�r k�t� arsye kafsha p�r kurban nuk duhet t� ket� ndonj� mang�si q� ta pengoj� nga plot�simi i kushteve t� kurbanit. T� gjitha adhurimet kryhen n� koh�n dhe sipas kushteve t� caktuara nga Allahu. K�shtu q� kurbani mund t� theret nga mbarimi i namazit t� kurbanit deri n� per�ndimin e dit�s s� tret�. Gjithashtu �sht� kusht q� kafsha t� theret me q�llim adhurimi. Allahu nuk ka nevoj� as p�r adhurimet q� i kryhen atij dhe as p�r kafsh�t q� theren, Ai duke na urdh�ruar me therjen e kurbanit v� n� prov� p�rpik�rin� e bindjes s� rob�rve ndaj urdhrave hyjnor� dhe mat me to af�rsin� e tyre me Zotin. Allahu shprehet k�shtu n� Kuran: “ Mos harroni se as mishi dhe as gjaku nuk do shkojn� tek Zoti. Por ajo q� arrin deri atje �sht� devotshm�ria q� ushqeni n� zemrat tuaja dhe respekti ndaj Allahut. (Haxh/37) Mang�sit� Q� Pengojn� Kafsh�n T� Jet� Kurban T� ket� t� dy syt� ose vet�m nj�rin t� verb�r. T� jet� topalle as sa mos t� jet� n� gjendje t� ec�. T� ket� nj�rin ose t� dy vesh�t t� prer�. T� ket� t� gjith� dh�mb�t ose pjes�n m� t� madhe t� tyre t� r�n�. T� jet� e s�mur� shum�. M�nyra e Therjes s� Kurbanit Kafsha merret dhe pa e munduar shtrihet n� drejtim t� kibles nga ana e majt�. Kurbanin mund ta ther� i zoti ose mund t’ia l�r� ndonj� tjetri. Ai q� e ther nuk lejohet ta torturoj� kafsh�n dhe thika q� do t� p�rdor� duhet t� jet� e mpreht�. Thika mbahet me dor�n e djatht� dhe n� momentin e therjes thuhet “Bismil’lahi, Allahu Ekber”. Kafsha theret n� t� dyja an�t e damar�ve t� qaf�s. Nj� kusht tjet�r �sht� q� kafsh�s duhet t’i rrjedh� i t�r� gjaku pasi t� jet� therur. P�r t� mos e munduar shum� kafsh�n nuk fillohet rrjepja e l�kur�s derisa ajo t� mos l�viz� m�.